Zonneveld of zonneweide aanleggen: hoe zit het met de vergunning?

Je ziet ze steeds meer verschijnen: zonnevelden en zonneweides. Langs snelwegen, treinsporen en industrieterreinen worden grote verzamelingen zonnepanelen rechtstreeks op de grond geplaatst om particulieren, bedrijven of het net van stroom te voorzien. Maar je mag niet zomaar ergens een zonneweide bouwen, daar heb je een vergunning voor nodig. En dat is een behoorlijk ingewikkeld proces, waar we in dit artikel dieper op ingaan.

Verschillende soorten zonnevelden

Er zijn ruwweg 3 soorten zonnevelden: particuliere velden, bedrijfszonnevelden en zogenaamde grote zonnevelden.

Particuliere zonnevelden

Particuliere zonnevelden zijn bedoeld voor eigen gebruik. Eigenaren hebben bijvoorbeeld niet genoeg ruimte voor zonnepanelen op het dak, maar wel in de tuin. Een particulier zonneveld mag in principe vergunningsvrij gebouwd worden, als er maar rekening wordt gehouden met de buren. Dat betekent in de praktijk dat de zonnepanelen zo veel mogelijk achter het huis geplaatst moeten worden en niet hoger zijn dan strikt noodzakelijk.In het geval van monumenten of beschermde dorpsgezichten ligt het gevoeliger. Eigenaren die een particulier zonneveld willen bouwen, kunnen het beste altijd even contact opnemen met de gemeente. Anders loop je het risico dat het weer afgebroken moet worden. 

Bedrijfszonnevelden

Bedrijfszonnevelden zijn zonnevelden waarvan de stroomopbrengst volledig wordt benut door het bedrijf dat het zonneveld heeft aangelegd. Zulke zonnevelden wekken per jaar niet meer op dan het gemiddelde elektriciteitsverbruik van het bedrijf. Bij voorkeur liggen ze aansluitend aan de achterkant van bedrijfsgebouwen, zodat ze minder zichtbaar zijn vanaf de weg. Een belangrijke factor is het landschap: het zonneveld moet zo goed mogelijk in het landschap passen en omwonenden mogen er geen hinder van ondervinden. Voor het aanleggen van een bedrijfszonneveld heb je een vergunning nodig.

Grote zonnevelden

We spreken van een groot zonneveld als het meer dan 1 hectare is. De stroomopbrengst wordt meestal voor een groot deel aan het net geleverd. Bij deze categorie zonnevelden zijn verschillende kenmerken van belang: de grootte, het vermogen, de oriëntatie ten opzichte van de zon, en zaken als de hoogte, zichtbaarheid en kleur van de zonnepanelen. Voor inpassing in het landschap gelden dezelfde criteria als voor bedrijfszonnevelden. Ook is een vergunning bij deze categorie zonnevelden een vereiste.

Zelf checken of je een zonneveld mag bouwen

Voordat je een vergunning aanvraagt, is het handig om te controleren wat er in het bestemmingsplan staat. Naast regels over het grondgebruik bevatten bestemmingsplannen namelijk ook voorwaarden voor de maximale hoogte en breedte van bouwwerken. Je kunt het bestemmingsplan van de beoogde locatie online bekijken.

Met deze informatie kun je zien of het zonneveld in het bestemmingsplan past. Meestal zijn zonnevelden op bedrijventerreinen toegestaan, als ze passen binnen de begripsbepaling voor bedrijfsactiviteiten en voldoen aan de bouwregels. Op andere locaties is vaak een wijziging van het bestemmingsplan of omgevingsvergunning nodig. 

Veel gemeenten hebben een kansenkaart voor groene energie. Hierop kun je zien hoe groot de kans is dat je een bepaald stuk grond mag gebruiken voor een zonneveld. Dat betekent niet dat je sowieso een vergunning krijgt, maar het is wel een eerste indicatie. 

Figuur 1: voorbeeld van zo’n kansenkaart.

Vergunning aanvragen: zo werkt het

Elke aanvraag voor een omgevingsvergunning voor een zonneveld is uniek. Omdat er rekening moet worden gehouden met veel verschillende factoren, wordt er een uitgebreide procedure op touw gezet voor ieder zonneveld. Dit proces kan frustrerend zijn en lang duren. Om er zo goed mogelijk doorheen te komen, geven we je een overzicht van alle stappen die je moet zetten.

1.  Je dient een principeverzoek in van enkele pagina’s.
2.  Vervolgens beantwoord je de vragen die de gemeente heeft over je principeverzoek. 
3.  De gemeente laat je weten hoe groot de kans is dat je een vergunning krijgt, of wijst ‘m direct af.
4.  Is je verzoek niet afgewezen, dan kun je meteen een omgevingsvergunning aanvragen, inclusief het zelf aanleveren van een goede ruimtelijke onderbouwing. Ook moet je de omwonenden betrekken bij je plannen. Als de gemeente je in de vorige stap een kleine slagingskans heeft gegeven of heeft afgewezen, kun je je afvragen of je verder wilt gaan omdat je dan hoogstwaarschijnlijk in een juridisch proces terecht komt. 
5. Je geeft weer antwoord op vragen van de gemeente naar aanleiding van de aanvraag.
6. De gemeente geeft binnen 26 weken uitsluitsel over de omgevingsvergunning. Als het nodig is voor een goede afweging, kan deze termijn nog verlengd worden.

De ruimtelijke onderbouwing die je aan je aanvraag moet toevoegen, kun je het beste door een stedenbouwkundig bureau of specialist op het gebied van ruimtelijke ordening laten uitvoeren. Zij weten precies wat er in zo’n onderbouwing moet staan, zoals de  landschappelijke inpassing en de verwachte impact op natuur, water en bodem. Aangezien de procedure zowel voor de aanvrager als voor de gemeente veel tijd kost, betaal je de gemeente leges. De exacte bouwleges zijn voor iedere aanvraag verschillend.

Belangrijk: communiceer met omwonenden

In stap 4 ben je verplicht om ook omwonenden bij je plannen te betrekken. Dat doe je samen met een gebiedscoördinator van de gemeente. Formeel gaat het alleen om mensen en bedrijven die direct belanghebbenden zijn bij het geplande zonneveld, maar om het draagvlak te vergroten worden er meestal meer omwonenden uitgenodigd om mee te denken. Zo voorkom je problemen met bezwaarprocedures, die het proces nog langer laten duren en voor frustratie zorgen. 

Advies over de haalbaarheid van je zonneveld

Al met al kan de vergunningaanvraag voor bedrijfs- en grote zonnevelden een lange, frustrerende procedure zijn. Toch is het vaak wel de moeite waard: zonnevelden leveren groene energie en brengen een hoop geld op. Benieuwd naar de businesscase voor jouw zonneveld en hoe we je kunnen helpen bij de realisatie ervan? Vraag dan een advies op maat aan!

Meer weten over wet- en regelgeving? Luister nu de podcast!