Zonnepanelen op grote daken: dé oplossing voor klimaatproblematiek

Grote daken lenen zich uitstekend voor zonnepanelen: we hebben er veel van in Nederland, groot oppervlak, vrijwel geen horizonvervuiling en dichtbij de consument. Veel bedrijfspanden beschikken over zo’n dak, wat het interessant maakt om te investeren in zakelijke zonnepanelen. Daarnaast stimuleert de overheid deze investeringen. Wat is precies de geschiedenis van dit overheidsbeleid, en wat maakt grote daken zo geschikt voor zonnepanelen? In dit artikel nemen we in vogelvlucht het klimaatakkoord, de voordelen van grote daken en de mogelijkheid tot zakelijke zonnepanelen door.

De geschiedenis van het wereldwijde klimaatakkoord

Sinds de jaren ’90 werken de lidstaten van de Verenigde Naties aan bestrijding van klimaatverandering. Dit heeft geresulteerd in verschillende klimaatverdragen. Het eerste verdrag, het zogenaamde ‘Raamverdrag klimaatverandering’, stamt uit 1992 en is opgesteld in Rio de Janeiro. Het doel van dit verdrag, internationaal bekend als ‘United Nations Framework Convention on Climate Change’ (UNFCCC), is om de emissies van broeikasgassen te reduceren en daarmee ongewenste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen.

Al snel bleek dat de maatregelen in het eerste Klimaatverdrag onvoldoende waren; na de eerste conferentie in 1995 te Berlijn, waar het zogenaamde ‘Berlin Mandate’ werd opgesteld, dat als basis fungeerde voor verbeteringen, werd in 1997 het Verdrag van Kyoto opgesteld.

Hoewel het Kyoto-protocol in 2012 zou zijn afgelopen, werd hij in 2012 verlengd tot 2020. Drie jaar later werd in Parijs (2015) een nieuw klimaatakkoord opgesteld: het Akkoord van Parijs. Dit is het meest recente klimaatakkoord, dat door alle ondertekenaars – waaronder Nederland – gevolgd zou moeten worden.

Het Nederlandse klimaatakkoord

Als antwoord op het Akkoord van Parijs heeft het kabinet op 28 juni 2019 het Klimaatakkoord gepresenteerd. Doel van dit akkoord is 49% minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990, en 95% minder CO2-uitstoot in 2050 ten opzichte van 1990. In het akkoord worden meer dan 600 afspraken genoemd die de uitstoot van broeikasgassen tegen dienen te gaan.

Hoewel het Klimaatakkoord om de vijf jaar op basis van actuele inzichten vernieuwd wordt, en hiermee een actueel en realistisch akkoord blijft, stuitte het bij de oplevering al op veel kritiek. Hoe wordt de transitie voorgesteld in het akkoord bewerkstelligd? Is de doelstelling niet te ambitieus? Is de bijdrage van Nederland niet te insignificant ten aanzien van de mondiale problematiek? Dient de burger op te draaien voor de kosten van het akkoord? Tal van lastige vragen. Hoewel de vragen terecht zijn, dienen ook gunstige mogelijkheden onderzocht te worden. Een van deze mogelijkheden is het plaatsen van zonnepanelen op bedrijfspanden. Dit is namelijk een win-winsituatie: de bedrijven profiteren van de investering in rendabele zonnepanelen, de samenleving profiteert van de verschuiving naar duurzame energie.

Ook het kabinet ziet dit voordeel. In het huidige Klimaatakkoord komen namelijk verschillende sectoren aan bod. Een van deze sectoren is ‘elektriciteit’, dat onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat valt. De doelstelling is dat in 2030 “70 procent van alle elektriciteit uit hernieuwbare bronnen” komt, middels “windturbines op zee, op land en met zonnepanelen op daken en in zonneparken”.

Het probleem dat hiermee gepaard gaat, is dat zonnepanelen in zonneparken de biodiversiteit aantasten, aangezien landbouwgrond en natuurgebieden steeds vaker moeten wijken voor deze duurzame energieprojecten. Om dit te voorkomen, is de wetswijziging ‘Besluit bouwwerken leefomgeving’ ingevoerd, waarmee de Rijksoverheid gemeenten de mogelijkheid geeft om de plaatsing van zonnepanelen op nieuwbouw te verplichten.

Zo wordt het aantal zonneparken op landbouw- en natuurgronden ingedamd. Om dit verder te stimuleren, werd de SDE+ subsidie in 2020 aangepast tot de SDE++ subsidie, waarbij systemen die (een deel van) de elektriciteitsopbrengst voor eigen gebruik aanwenden de voorkeur krijgen boven systemen zonder eigen verbruik. Zo krijgen systemen op (bedrijfs)daken de voorkeur boven zonneparken op het platteland, ver verwijderd van bedrijven of woonkernen. Dit maakt het ook in de toekomst voordelig om als ondernemer in zakelijke zonnepanelen te investeren.

Voordelen van een groot dak

Vandaag de dag liggen op meer dan 90 procent van de bedrijfsdaken groter dan 1000 m² nog geen zonnepanelen. Het gaat in totaal om 37.000 bedrijven met gezamenlijk 140.000 hectare aan dakoppervlak. Dit is een gemiste kans. Grote daken zijn namelijk ideaal voor het aanleggen van een zonnestroominstallatie en het opwekken van zonne-energie. Als de helft van deze daken wordt bedekt met zonnepanelen, kunnen alle huishoudens in Nederland worden voorzien van duurzame elektriciteit.

Toch zijn er verschillende problemen die ondernemers ervan weerhouden te investeren in zonnepanelen: het dak is ongeschikt, het elektriciteitsnet is te ver weg of de investering is te groot. Hoewel ieder dak wel iets heeft dat de volledige installatie van zonnepanelen belemmert, blijft het rendement gemiddeld nog steeds zo’n 10-15%. In veel gevallen is het dus zowel rendabel als duurzaam om een bedrijfsdak van zonnepanelen te voorzien.

Naast de rendabiliteit, hebben zonnepanelen op daken ook andere voordelen. Een van deze voordelen is reeds genoemd in de maatregelen binnen het klimaatakkoord, waarbij bedrijfspanden voorrang krijgen ten opzichte van zonneweides in landbouw- of natuurgebieden. Doordat de subsidie voor bedrijfspanden hoger ligt, en dit met de SDE++ subsidie nog verder gestimuleerd wordt, is het een stuk voordeliger om te investeren in zonnepanelen op bedrijfspanden.

Maar lang niet alle pandeigenaren zien het zitten om hun dak volledig van zonnepanelen te voorzien. Om de ruimte toch volledig te benutten, zijn er diverse mogelijkheden. Een van deze mogelijkheden is om zonnepanelen te leasen, waarbij een bedrijfsdak door een externe partij wordt voorzien van een zonnestroominstallatie. Het bedrijf kan de stroom die de installatie opwekt kopen, terwijl de overige stroom wordt geleverd aan het net. Zo blijft het bedrijf een fikse investering bespaard, terwijl het wel geniet van de voordelen van groene stroom. Het is dus in veel situaties voordelig om een bedrijfspand van zonnepanelen te voorzien!

Inrichting van zonnepanelen op een groot dak

Zonnepanelen op een groot dak hebben dus onder andere als voordeel dat het landbouw- en natuurgrond niet aantast, hiermee meer gesubsidieerd wordt, en dat de investering uiterst rendabel is. Maar hoe haal je het optimale uit een zonnestroominstallatie op een groot dak? Dit heeft voornamelijk met de opstelling van de installatie te maken. In de regel worden er twee vormen van opstellingen onderscheiden: zuid- en oost-westopstellingen. Door zonnepanelen op het zuiden te richten, vangen ze het meeste zonlicht en presteren ze hiermee optimaal. Maar door de oriëntatie op het zuiden ontstaat er schaduwvorming, en moet er een afstand tussen de verschillende rijen zonnepanelen bewaard worden. Om schaduwvorming te voorkomen, kan een oost-westopstelling geplaatst worden. Hierbij worden twee rijen van zonnepanelen opgesteld, waarbij een rij gericht is op het oosten, en de andere rij op het westen.

Aangezien deze oriëntatie geen schaduwvorming oplevert, kunnen de rijen, anders dan bij een zuid-opstelling, tegen elkaar aanstaan. Hierdoor passen meer zonnepanelen op het dak, maar zijn deze, wegens een lagere intensiteit van zoninstraling, wel minder rendabel.

Welke opstelling gekozen moet worden, hangt af van onder andere de draagcapaciteit en oriëntatie van het dak. Aangezien zuidopstellingen wegens een grotere gevoeligheid voor windvlagen meer ballast vereisen, wordt deze opstelling voornamelijk gebruikt voor draagkrachtige daken. In veel andere gevallen krijgen oost-westopstellingen de voorkeur, aangezien hiermee op een klein oppervlak een hogere stroomopbrengst behaald kan worden, zodat tevens het maximale uit de SDE++ subsidie gehaald kan worden.

Zonnestroom op een groot dak

Zonnestroom Nederland is gespecialiseerd in het installeren van zonnestroominstallaties op grote daken. Voorbeelden van onze projecten vind je hier. Heb je zelf een groot plat dak, wil je bijdragen aan de duurzame energietransitie en tegelijkertijd een hoog rendement halen uit de zonnestroominstallatie? Vraag dan vrijblijvend een adviesrapport aan!